ιστοεξερεύνηση για το "κονιάκ μηδέν αστέρων"

«Με την επίγευση ενός «κονιάκ μηδέν αστέρων» προσεγγίζουμε τον ποιητικό κόσμο της Κικής Δημουλά με ιστοεξερεύνηση».

Χαμένα πάνε εντελώς τα λόγια των δακρύων.
Όταν μιλάει η αταξία η τάξη να σωπαίνει
―έχει μεγάλη πείρα ο χαμός.
Τώρα πρέπει να σταθούμε στο πλευρό
του ανώφελου.
Σιγά σιγά να ξαναβρεί το λέγειν της η μνήμη
να δίνει ωραίες συμβουλές μακροζωίας
σε ό,τι έχει πεθάνει.

Ας σταθούμε στο πλευρό ετούτης της μικρής
φωτογραφίας
που είναι ακόμα στον ανθό του μέλλοντός της:
νέοι ανώφελα λιγάκι αγκαλιασμένοι
ενώπιον ανωνύμως ευθυμούσης παραλίας.
Ναύπλιο Εύβοια Σκόπελος;
Θα πεις
και πού δεν ήταν τότε θάλασσα.

 Για την Δημουλά η φωτογραφία συνιστά παρουσία της απουσίας και μάλλον πιστοποιητικό απουσίας. Η ποιήτρια, ωστόσο, κατορθώνει,  με τους πολλαπλούς έντυπους αντικατοπτρισμούς του χρόνου, να ανεβάσει τη φωτογραφία ως σημείο στο αξίωμα της γλώσσας.

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ,  ΤΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Σκεπτικό της διδακτικής πρότασης:

Το κείμενο υπάρχει στο σχολικό βιβλίο Λογοτεχνίας Κατεύθυνσης Γ λυκείου (σελ. 109). Μπορεί όμως να προταθεί ως ενδεικτικό κείμενο μοντέρνας ποίησης για την Α λυκείου, για την ενότητα «Παράδοση και μοντερνισμός» προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα οι μαθητές να αποκτήσουν  μία πρώτη γνωριμία με την βραβευμένη εν ζωή ποιήτρια  της 2^ης  μεταπολεμικής γενιάς, διευρύνοντας τη γνώση τους με στοχευμένες δραστηριότητες που αξιοποιούν την ιστοεξερεύνηση.

Στην τάξη μπορεί να έχει γίνει η πρώτη προσέγγιση του ποιήματος και εφόσον επιτευχθεί μια πρώτη επαφή των Μαθητών μας με τον ποιητικό κόσμο της Δημουλά να συνεχίσουμε με τις ομαδικές δραστηριότητες, σύμφωνα με τη μέθοδο της ιστοεξερεύνησης.

Το ποίημα ανήκει στη συλλογή «Χαίρε ποτέ» (1988). Στη Συλλογή αυτή η ποιήτρια εξωτερικεύει το υπαρξιακό της πένθος, μέσα από ασήμαντες λεπτομέρειες του βιωματικού της υλικού και των παρατηρήσεών της. Το ποίημα αναφέρεται στον σύντροφο της ζωής της ποιητή Άθω Δημουλά, που δεν βρίσκεται πια στη ζωή και, όπως στα περισσότερα ποιήματά της, θίγεται το ζήτημα της απώλειας των ευτυχισμένων ημερών,  του χρόνου που περνά χωρίς επιστροφή, της φθοράς και της βαθύτατης αλλοίωσης των αισθημάτων.

Οι μαθητές κατά την ερμηνευτική προσέγγιση στην αίθουσα θα έχουν σταθεί στον τίτλο επειδή ξαφνιάζει, παραπέμποντας σε κάτι φθαρμένο, ξεθωριασμένο, διότι στην περίπτωσή μας το κονιάκ δε φέρει στην ετικέτα του αστέρια, αφού λόγω παλαιότητας έχει ξεθυμάνει. Η τάξη θα έχει συζητήσει για τον κυρίαρχο ρόλο που στο ποίημα έχει η μνήμη, η οποία ανακαλείται σκόπιμα μέσα από μια παλιά φωτογραφία, εύσχημος τρόπος για να καλυφθεί το κενό μιας απουσίας. Παρακολουθώντας την ανάπτυξη του ποιήματος διαπιστώνουμε ότι πρώτα δημιουργείται η ψυχολογική ατμόσφαιρα που προετοιμάζει την ανάκληση της μνήμης και έπειτα ακολουθεί το σχόλιο στη φωτογραφία. Θέμα του ποιήματος είναι λοιπόν η επιστράτευση της μνήμης με τη βοήθεια μιας παλιάς φωτογραφίας, για να απαλύνει ο πόνος της απώλειας του αγαπημένου προσώπου. Εδώ επισημαίνεται από την κριτική ότι εμφανίζεται ένα χαρακτηριστικό της ώριμης ποίησής της Δημουλά: η φωτογραφία ως αποστασιοποιημένη μορφή διαλεκτικής ανάμεσα στο ον και στο μη ον.

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2-3 διδακτικές ώρες.

ΤΑΞΗ: Α  Λυκείου.

ΜΕΘΟΔΟΣ: διερευνητική-συγκριτική και ομαδοσυνεργατική.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΑΞΗΣ: να χωρισθείτε σε πέντε τετραμελείς ομάδες.

2. ΑΠΟΣΤΟΛΗ: ποιος ο στόχος μας;

-Οριοθετώντας ως πρόβλημα της ιστοεξερεύνησης, μετά την πρώτη επικοινωνία σας με το ποίημα, την εμβάθυνση και διεύρυνση της γνώσης σας με τον κόσμο της ποιήτριας, θα χωρισθείτε σε ομάδες και θα επωμισθείτε διαφορετικούς ρόλους.

- Στο πλαίσιο μίας έρευνας στο διαδίκτυο (ιστοεξερεύνησης), θα αναλάβετε την αναζήτηση στοιχείων  για συγκεκριμένες πτυχές του θέματος.

-Στο τέλος θα συντάξετε σύντομο κείμενο, που θα το παρουσιάσετε στην ολομέλεια.

Έργο των  μαθητών είναι  η  πολλαπλή προσέγγιση του κειμένου με άξονες προβληματισμού και δράσης:

μελέτη ενός διαχρονικού ποιητικού μοτίβο, όπως η μνήμη αγαπημένου χαμένου προσώπου, μελέτη θέματος μέσω του φωτογραφικού φακού και του βιώματος και δραστηριότητες διαθεματικού χαρακτήρα.

3. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Για τη διερεύνηση του θέματος θα δημιουργήσετε τις εξής ομάδες των 4-5 ατόμων, με συγκεκριμένες δραστηριότητες.

Η ένταξη σε ομάδες προϋποθέτει προσωπική επιλογή, ισαριθμία μελών και κατανομή αρμοδιοτήτων.

1^η ομάδα: Μελετητές του έργου-κριτικοί.

2^η ομάδα: Ψυχολόγοι.

3^η ομάδα:. Λογοτέχνες.

4^η ομάδα: : Βιογράφοι.

5^η ομάδα: Φωτογράφοι- Σχεδιαστές δικτυακού τόπου/λευκώματος Λογοτέχνες.

6^η ομάδα:  Δημοσιογράφοι.

 1^η ομάδα:

Μελετητές του έργου-κριτικοί

 Να επισκεφθείτε τις παρακάτω ιστοσελίδες και να καταγράψετε τα σημεία   της λογοτεχνικής κριτικής για το ποίημα  «Κονιάκ μηδέν αστέρων». Να περιδιαβείτε στα ποιήματα της Δημουλά και να εντοπίσετε το ρόλο και τη σημασία του μοτίβου «της φωτογραφίας».

http://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=3&ved=0CEYQFjAC&url=http%3A%2F%2Fusers.sch.gr%2Fsfscholiki%2Ffiles%2Fmathimata%2FKoniak-telik

o.doc&ei=ZLJOU5ydI6qo0QX14IHACA&usg=AFQjCNET3hdlSFnO_Et86ttGdImkd-zBnw&sig2=ESd4q-jrFq1HLe4lLM0mpw

http://www.e-poema.eu/dokimio.php?id=160

http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=159

http://kikidimoula.wordpress.com/

http://frear.gr/?p=4565

http://www.slideshare.net/ezareva/ss-30609487

http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=505&author_id=69

2^η ομάδα:

Ψυχολόγοι

Να επισκεφθείτε τις παρακάτω ιστοσελίδες και με αφετηρία το ποίημα «Κονιάκ μηδέν αστέρων», να σκιαγραφήσετε τα χαρακτηριστικά της γυναικείας φύσης, σε σχέση και με άλλα ποιήματα της Δημουλά.

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/kikh_dhmoyla/various.htm

http://www.academia.edu/4545594/_20_

http://www.syllogosperiklis.gr/ep_bima/epistimoniko_bima_10/papag.pdf

http://spoudasterion.pblogs.gr/tags/kiki-dimoyla-gr.html

http://dse.gr/enimerosi/2014/03/06/%CE%BA%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%AC-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%B1%CE%BB%CE%B7%CE%B8%CE%B9%CE%BD%CE%AE-%CE%B3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%B9%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CF%86%CF%89/

                                              

3^η ομάδα:

Λογοτέχνες

Να επισκεφθείτε τις παρακάτω ιστοσελίδες και να διαγράψετε τα χαρακτηριστικά αυτής της ποιήτριας της β μεταπολεμικής γενιάς, καθώς και να τα εντάξετε στο πλαίσιο της μοντέρνας ποίησης.

http://www.potheg.gr/ProjectDetails.aspx?Id=607&lan=3

http://www.os3.gr/arhive_afieromata/gr_afieromata_kiki_dimoyla.html

                                              

https://www.youtube.com/watch?v=nTJ9ZrW_iqo

https://www.youtube.com/watch?v=m0EWvuU_I9A

4^η ομάδα:

Βιογράφοι.

  Να επισκεφθείτε τις ακόλουθες ιστοσελίδες και να συντάξετε ένα βιογραφικό σημείωμα της καταξιωμένης ποιήτριας προκειμένου να διαγραφεί το προφίλ της (χαρακτήρας, λογοτεχνική σφραγίδα).

http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=159

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/kikh_dhmoyla/dhmoyla_aytobiografiko.htm

http://www.potheg.gr/WriterDetails.aspx?id=7711066&lan=1

https://www.youtube.com/watch?v=nTJ9ZrW_iqo

 5^η ομάδα:

Φωτογράφοι- Σχεδιαστές δικτυακού τόπου -λευκώματος

 Να επισκεφθείτε τον ακόλουθο σύνδεσμο και να συλλέξετε φωτογραφίες από τη ζωή και το έργο της λογοτέχνιδας και ακολούθως να δημιουργήσετε ένα ηλεκτρονικό λεύκωμα, όπου θα αναφέρετε τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής της(στο κάτω μέρος κάθε φωτογραφίας).

https://www.google.gr/search?q=%CE%BA%CE%B9%CE%BA%CE%AE+%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%AC&client=firefox-a&hs=ZNo&rls=org.mozilla:en-US:official&channel=np&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=XaVOU5DkN-iJ0AWG7IGQCg&ved=0CAgQ_AUoAQ&biw=1280&bih=565

6^η ομάδα:

Δημοσιογράφοι

  Να επισκεφθείτε τις ακόλουθες ιστοσελίδες και να συλλέξετε δημοσιεύματα σχετικά με τη βράβευση της Δημουλά  φωτίζοντας την εκάστοτε επικαιρότητα.

http://www.elzoni.gr/html/ent/730/ent.6730.asp

http://www.kathimerini.gr/311123/article/politismos/arxeio-politismoy/h-eyrwph-8a-timhsei-thn-kikh-dhmoyla

http://www.protothema.gr/culture/article/121176/sthn-kikh-dhmoyla-to-kratiko-vrabeio-logotexnias-/

http://www.sansimera.gr/biographies/663

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%AC#.CE.92.CF.81.CE.B1.CE.B2.CE.B5.CE.AF.CE.B1

http://www.culturenow.gr/19656/ekdilwsi-pros-timin-tis-kikis-dimoula-sto-megaron-plus

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=23728&subid=2&pubid=128982620

ANAKOIΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ:

-ως ομάδες καλείσθε να παρουσιάσετε στην ολομέλεια το αποτέλεσμα της έρευνάς σας και να συντάξετε τα πορίσματά σας σε κείμενο 2-3 παραγράφων.

4. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

-Θα πραγματοποιήσετε μία διαμορφωτική και τελική αξιολόγηση για τις γνωστικές,  επικοινωνιακές, κοινωνικές δεξιότητες ως άτομα / ομάδες. Θα  θέσετε ως κριτήρια αξιολόγησης: συγκέντρωση, οργάνωση, παρουσίαση πληροφοριών, επικοινωνιακές δεξιότητες στον προφορικό και γραπτό λόγο, συνεργατικότητα και αυτενέργεια.

-Με μαθητοκεντρικές διαδικασίες θα διαμορφώσετε αυτοαξιολόγηση και ετεροαξιολόγηση ομάδας σε ειδικά διαρθρωμένα φύλλα αξιολόγησης στο τέλος της ιστοεξερεύνησής σας.

5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Το ίδιο ποίημα οδήγησε σε διαφορετική  ερμηνευτική προσέγγιση, ιδωμένο από άλλη οπτική γωνία με την εναλλαγή ρόλων.

6. ΠΗΓΕΣ

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%AC

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/kikh_dhmoyla/various.htm

http://www.snhell.gr/anthology/writer.asp?id=69

http://www.potheg.gr/WriterDetails.aspx?id=7711066&lan=1

http://www.poema.gr/dokimio.php?id=337

http://kikidimoula.wordpress.com/

https://www.youtube.com/watch?v=nTJ9ZrW_iqo

https://www.youtube.com/watch?v=m0EWvuU_I9A

     ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

KΡΙΤΗΡΙΑ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΗ (ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΦΑΣΗ)

ΚΡΙΤΗΡΙΑ	ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΜΕΤΡΙΑ	ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΑ	ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ   ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ (αναζήτηση πληροφοριών)
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ (προφορική και γραπτή επικοινωνία, παρουσίαση)
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ (αυτενέργεια, συνεργασία, αυτοεκτίμηση)
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΧΡΟΝΟΥ

KΡΙΤΗΡΙΑ ΕΤΕΡΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΜΑΔΑΣ (ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΦΑΣΗ)

ΚΡΙΤΗΡΙΑ	ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΜΕΤΡΙΑ	ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΑ	ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ   ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ (αναζήτηση πληροφοριών)
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ (προφορική και γραπτή επικοινωνία, παρουσίαση)
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ (αυτενέργεια, συνεργασία, αυτοεκτίμηση)
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΧΡΟΝΟΥ