Η εφηβική παράσταση «Το τρένο» μας προκαλεί.
Διδακτική πρόταση γύρω από
την εφηβική θεατρική παράσταση «Το
τρένο» του Λ. Χρηστίδη», σκηνοθεσία Σ. Βγενοπούλου.
Ως τμήμα της Α Λυκείου παρακολουθήσαμε την εφηβική παράσταση
«Το τρένο», στις 21-3-2014. Πρόκειται για ένα αστείο αλλά και αιχμηρό έργο για την
περιπέτεια της ενηλικίωσης, γραμμένο από τον Έλληνα συγγραφέα Λένο Χρηστίδη, με τη
συμμετοχή μαθητών λυκείου.
«Ένα τρένο. Έξι επιβάτες. Έξι πορείες που δεν έχουν ακόμα χαραχτεί. Ένα ταξίδι. Προς το μέλλον. Το μέλλον των έξι επιβατών. Και του τρένου. Ένα μέλλον αβέβαιο. Αλλά και βέβαιο. Και συγκινητικό. Και ανόητο. Και απαραίτητο. Οι επιβάτες κυλούν με ταχύτητα πάνω στις ράγες. Προς τον τελικό προορισμό. Ποιος ακριβώς είναι αυτός, δεν το ξέρουν…..»[1]
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ.
-Το θέατρο ως διδακτική ενότητα υπάρχει στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Α
Λυκείου. Επίσης στη Νεοελληνική Γλώσσα Α Λυκείου θίγεται η Εφηβεία:
χαρακτηριστικά και ιδιαίτερα προβλήματα. Τέλος, στη Νεοελληνική Γλώσσα Β
Λυκείου απαντά η ενότητα θεατρική κριτική.
Μετά από πέντε χρόνια εκδοτικής σιωπής, ο Λ.
Χρηστίδης επιστρέφει με ένα θεατρικό κείμενο, το τέταρτο θεατρικό του έργο.
Στον πρόλογο, "Για Να Συνεννοηθούμε," αναφέρει ότι αφορμή ήταν η
πρόσκληση της Σοφίας Βγενοπούλου να συμμετέχουν "επαγγελματίες"
συγγραφείς στο 3ο Φεστιβάλ Εφηβικού Θεάτρου του 2012 που στεγάστηκε στη Λέσχη
Γραμμάτων & Τεχνών.
Η συνάντηση του Χρηστίδη με την ερασιτεχνική θεατρική
ομάδα είχε "πολύ ενδιαφέρον" όπως αναφέρει ο συγγραφέας. Τα πρόσωπα
του έργου [Τζάστιν, Σοφία, Μάγκι, Μάχη, Πάνος, Στάθης, Γιάννης,] "ρόλοι
καθημερινοί," προέκυψαν από τις επόμενες συναντήσεις καθώς ο τόπος
συγχρωτισμού τους, Το Τρένο, ήταν ήδη γνωστός από την πρώτη. Το "έργο για
6 ρόλους" έλαβε σάρκα και οστά και άρεσε τόσο πολύ στο ερασιτεχνικό του
ανέβασμα ώστε να παρουσιαστεί επεξεργασμένο την επόμενη χρονιά από
επαγγελματικό θίασο.
Πρόκειται για τη μελέτη ενός αγαπημένου θέματος και στο
μοντέρνo θέατρο, «το ταξίδι της ζωής», όπου με αφετηρία μία ευαίσθητη
ηλικία ακολουθεί αναζήτηση ταυτότητας και …λύτρωσης της νεότητας.Το Τρένο
είναι κατ' ουσίαν η χώρα, το όχημα που μας πάει στο μέλλον, στο άγνωστο, σε
κάποιον προορισμό τέλος πάντων. Έχει τη δική του φωνή από τα ηχεία, είναι
από-μηχανής θεός, πατερναλιστική προσωπικότητα και παρακολουθεί-εποπτεύει τους
επιβάτες που μας ενδιαφέρουν. Γιατί μας ενδιαφέρουν; Γιατί είμαστε εμείς, όλοι
εμείς που ζούμε και κάπου θέλουμε να φτάσουμε. Στο επίμαχο
"κουπέ" υπάρχει κάθε καρυδιάς καρύδι: ένας φαντασμένος κι ένα
φάντασμα, μια παρολίγον μικροπαντρεμένη και μια μικρά εορτάζουσα, ένας
καμπαρντινάτος κι ένας φωτογράφος, καθώς και μια σαλεμένη.
Το ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι Το Τρένο
διαθέτει το δικό του σάουντρακ. Ξεκινάει με Train Serenade [16 Horsepower] και κλείνει με My Way αλά
Sex Pistols. Στη διαδρομή ακούμε Boyfriend [Justin
Bieber], Big Train [Max Greger], Photographic [Depeche Mode], Something
in the way [Nirvana].Η διαδρομή του
είναι νυχτερινή, όπως οι δρόμοι της
αγάπης, ένα σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες. Περνάει από τούνελ, συναντά αντίθετα κινούμενο συρμό,
σκαμπανεβάζει, έχει αναταράξεις, έχει δυσπεψία, ψάχνει... Το Νόημα
Της Ζωής. Στη διάρκεια ακούγονται κι άλλοι κινηματογραφικοί τίτλοι. Και
βγάζει γέλιο από μικρά ασήμαντα και μεγάλα σημαντικά.[2].
Το εφηβικό θεατρικό έργο παραλληλίζεται με ένα δύσκολο ταξίδι ζωής και αναδεικνύει κάποιες προβληματικές πτυχές
της εφηβείας. Θέτει ερωτήματα για τα όρια των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των
εφήβων.
ΣΚΕΠΤΙΚΟ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Το γεγονός ότι η παράσταση, το θέμα και ο
πολιτιστικός χώρος επέδρασαν θετικά στους μαθητές οδήγησε αυτόματα στην ανάγκη
για περαιτέρω ενασχόληση με το θέμα: θέατρο και ειδικότερα εφηβικό θέατρο και
θεματολογία. Μετά την παράσταση ακολούθησε συζήτηση των μαθητών – θεατών με τη
θεατρική ομάδα, τη σκηνοθέτιδα κ. Βγενοπούλου, καθώς και τους ηθοποιούς, σε μία
προσπάθεια αποκωδικοποίησης ρόλων και εντοπισμού εφηβικών ανησυχιών. Έτσι,
προέκυψε η ανάγκη για έρευνα και για κατάθεση προσωπικής εμπειρίας, εφόσον το
ίδιο έργο άλλους μαθητές συνεπήρε και άλλους απογοήτευσε. Οι ΤΠΕ ήταν το
ιδανικό όχημα για τέτοιου είδους διερεύνηση.
Επίσης υπήρξε ενδιαφέρον των μαθητών για σύνταξη
βιογραφικού σημειώματος του συγγραφέα
και της σκηνοθέτιδος, ενώ ταυτόχρονα τους δόθηκαν νοηματικοί άξονες για σύνταξη
κριτικής πάνω στην παράσταση που παρακολούθησαν ως ομάδα..
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2-3 διδακτικές ώρες.
ΤΑΞΗ: Α και Β Λυκείου.
ΜΕΘΟΔΟΣ: βιωματική και
ομαδοσυνεργατική.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΑΞΗΣ: να χωρισθείτε σε
πέντε τετραμελείς ομάδες.
2. ΑΠΟΣΤΟΛΗ.
Οριοθετώντας ως πρόβλημα προς
διερεύνηση, την πολυπρισματική προσέγγιση ενός εφηβικού θεατρικού έργου από
εφήβους-μαθητές, έργο των μαθητών είναι
η πολλαπλή προσέγγιση του έργου
με άξονες προβληματισμού και δράσης:
-
η μελέτη ενός διαχρονικού λογοτεχνικού- θεατρικού
μοτίβο, όπως «η ζωή ως ταξίδι» χωρίς επιστροφή προς το άγνωστο,
-
«η φωνή» που
καθοδηγητικά ακουγόταν στο τρένο λειτουργεί ως
τρόπος έκφρασης των κανόνων,
-
η αποκωδικοποίηση των ρόλων προσεγγίζει εφηβικά
βιώματα, εμπειρίες, προβλήματα και ανησυχίες,
-
διάκριση των ορίων εφηβικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.
3. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
KΟΙΝΑ
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ
Α. Να χρησιμοποιήσετε το
διαδίκτυο για να βρείτε πληροφορίες για άλλες παραστάσεις εφηβικού θεάτρου
της τρέχουσας περιόδου 2013-2014, και στη συνέχεια να συμπληρώσετε το
ερωτηματολόγιο που ακολουθεί.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
- Ποιο είναι το όνομα της θεατρικής παράστασης;……………………………
- Σε ποιο θέατρο φιλοξενείται;………………………………………………….
- Να βρείτε πληροφορίες για το θεσμό του εφηβικού θεάτρου…………………
4. Να γράψετε
ένα χαρακτηριστικό σχόλιο για κάθε παράσταση…………………
Β. Να χρησιμοποιήσετε το
διαδίκτυο για να βρείτε πληροφορίες για «Το Τρένο»
του Λ. Χρηστίδη, σκηνοθεσία Σ. Βγενοπούλου, μία σύγχρονη παράσταση εφηβικού θεάτρου,
συμπληρώνοντας το ερωτηματολόγιο που δίδεται.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
1.Να γράψετε σύντομο βιογραφικό
σημείωμα για το συγγραφέα της θεατρικής παράστασης, ακολουθώντας τη δομή που
σας δίδεται;………………………
2. Να γράψετε σύντομο βιογραφικό
σημείωμα για τη σκηνοθέτη της θεατρικής παράστασης, ακολουθώντας τη δομή που
σας δίδεται;………………………
Γ. Να ανατρέξετε στο διαδίκτυο
και να βρείτε κριτικές για «Το Τρένο» του Λ. Χρηστίδη και να εντοπίσετε
τα δομικά μέρη-θεματολογία, συμπληρώνοντας το ερωτηματολόγιο που δίδεται.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
- Θεωρείτε την κριτική καλοπροαίρετη ή αυστηρή, να δώσετε από δύο σχόλια για να υποστηρίξετε αν είναι θετική ή αρνητική.
- Να συγκρίνετε τις κριτικές της παράστασης μεταξύ τους με κριτήρια:
-τη
γλώσσα……………………………………………………………….
-το
ύφος…………………………………………………………………..
-την οπτική
γωνία………………………………………………………..
- τη
δομή…………………………………………………………………
3. Να
απομονώσετε λέξεις της θεατρικής κριτικής και να καταρτίσετε πίνακα με ειδικό
λεξιλόγιο.
4. Να γράψετε
το δικό σας κριτικό σημείωμα για τη θεατρική παράσταση.
5. α. Ποιος
χαρακτήρας της θεατρικής παράστασης που παρακολουθήσατε παραπέμπει: σε
υπερπροστατευτικότητα, ερωτική απογοήτευση, φαντασιοπληξία,
δειλία, τάση
να «παγώματος» του χρόνου, ομοφυλοφιλία, φιλαρέσκεια, επιδειξιομανία, κομφορμισμός, ασάφεια ταυτότητας; ποιος σας εντυπωσίασε
περισσότερο και γιατί;
β. Ποιο δικό
σας επιβάτη- έφηβο θα προσθέτατε σε αυτό το τρένο της ζωής;
6. Το «τρένο»
ως χώρος θεατρικής παράστασης θεωρείται ευρηματικό και πώς το ερμηνεύετε;
7. Τι θα
αλλάζατε από πλευράς σεναρίου ή σκηνοθεσίας;
4. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
-Θα πραγματοποιήσετε μία διαμορφωτική
και τελική αξιολόγηση για τις γνωστικές, επικοινωνιακές, κοινωνικές δεξιότητες ως άτομα
/ ομάδες. Θα θέσετε ως κριτήρια
αξιολόγησης: συγκέντρωση, οργάνωση, παρουσίαση πληροφοριών, επικοινωνιακές
δεξιότητες στον προφορικό και γραπτό λόγο, συνεργατικότητα και αυτενέργεια.
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
KΡΙΤΗΡΙΑ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΗ
(ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΦΑΣΗ)
ΚΡΙΤΗΡΙΑ
|
ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ
ΜΕΤΡΙΑ
|
ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ
ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΑ
|
ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ
ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ
|
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
(αναζήτηση πληροφοριών)
|
|
|
|
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
(προφορική και γραπτή επικοινωνία, παρουσίαση)
|
|
|
|
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
(αυτενέργεια, συνεργασία, αυτοεκτίμηση)
|
|
|
|
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
|
|
|
|
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ
|
|
|
|
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΧΡΟΝΟΥ
|
|
|
|
|
|
|
|
KΡΙΤΗΡΙΑ ΕΤΕΡΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΜΑΔΑΣ
(ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΦΑΣΗ)
ΚΡΙΤΗΡΙΑ
|
ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ
ΜΕΤΡΙΑ
|
ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ
ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΑ
|
ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ
ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ
|
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
(αναζήτηση πληροφοριών)
|
|
|
|
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
(προφορική και γραπτή επικοινωνία, παρουσίαση)
|
|
|
|
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
(αυτενέργεια, συνεργασία, αυτοεκτίμηση)
|
|
|
|
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
|
|
|
|
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ
|
|
|
|
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΧΡΟΝΟΥ
|
|
|
|